تدوین قواعد گردون

سبک گردون ریشه درانواع سرایش درقالب های گوناگون کلاسیک در سرزمین ما ( سرزمین شعر) به شکلِ تکنیکی بنام ردالعجز علی الصدر
(الی الصدر)یا تصدیر دارد و انواع آن را تا 20 نوع نیز برشمرده اند که حتی
یکی از این انواع ، ریشه ی اصلی لووپِ رایج نیزمی تواند باشد ، به شرح
مثال وبرگرفته از شعر" ایران" سروده ی نگارنده ( تکرار واژه ی آخر بیت
اول در ابتدای بیت دوم ) :
به خاکت زهر تیره و هرزبان ببودند همگون ، "زمان تا زمان"
"زمان تا زمانش" به جان پاسبان به ایــران همه یکـدل و یکـزبان
البته نمونه ها در آثار پیشینیان در این خصوص فراوان است .

این تکنیک توسط استا د ارجمند جناب ستار سلطانیان بطور آگاهانه و
نظام مند تکامل و ازتراز یک تکنیک به تراز یک سبک ارتقاء یافته و بدلیل پتانسیل بالای شعری ، مورد استقبال اهالی شعر نیز قرار گرفته که
درهمین سال های اندکِ گذشته پس از پدیداری ، آثار زیبائی نیز در این
سبک خلق گردیده .
از همین رو ، جهت حرکت آگاهانه در مسیری روشن و جلوگیری ازهرگونه پراکندگی در برداشت های احتمالی و همچنین تعیین عیاری برای ارزیابی کیفیت اشعار سروده شده در این سبک ، قواعد این سبک در اطاعتِ امرِ پدیدآورنده ، توسط نگارنده درچند اصل تنظیم که به تأیید نظر پدید آورنده
نیز رسیده و تقدیم حضور می گردد .

1 ـ تکرار در ابتدا و انتها

تکرار در ابتدا و انتها ، یکی از اصول پایه و اساسی سبک گردون است

اما نه هرتکراری . تکراری در این سبک مورد نظر است که در پیوستگی

کامل با بدنه ی گردون باشد . ( به شرح بند 2 )

2 ـ پرهیز از تصنع در ایجاد دور و چرخش یکی از الزامات این سبک است

که در صورت وقوع ، آسیب زننده و در موارد حاد حتی باطل کننده ی

گردون . بنابراین نمی توان هر واژه ای را در ابتدا و انتهای شعر بدون

اتصال طبیعی و پیوستگی آن با بدنه ی شعر آورد حتی اگر وحدت

موضوع نیز داشته

باشد . مثال :
دوستت دارم
چند سطر تغزل
دوستت دارم

3 ـ ایجاد دور ، گردش یا چرخش

دور و چرخش که از ویژگی های اصلی شعر گردون است باید درعین

پیوستگی تصویری و مفهومی با ابتدا و انتها ، به لحاظ مفهومی شعر

را طی چرخشی که از ابتدا شروع می شود به انتها برساند . بعبارت

دیگر ابتدا و انتهای شعر باید از طریق چرخش ایجاد شده توسط مفهوم

و تصویر ِ ارائه شده در بدنه ی گردون به هم متصل شوند .

4 ـ اصل ایجاز

سبک گردون از جمله سبک هائی ست که جهت غنای هرچه بیشتر

تمایل و نیاز مبرمی به رعایت ایجاز و استفاده ی حداقلی از واژگان دارد ،

گرچه محدودیتی از لحاظ تعداد سطور مجاز در این سبک در نظر گرفته

نشده اما مسلم است که عدم رعایت اصل ایجاز در این سبک دور و

گردش و چرخش لازمه را تحت تأثیر قرارداده و در حالت حاد حتی آنرا

منتفی می کند .

5 ـ اجتناب از طویل سرائی و ....

این اصل کاملاً در راستا و در تناسب با اصل ایجاز قابل بررسی است .

سرایش در سبک گردون غالباً در یک واحد تصویری اتفاق می افتد و این

فرم موجزترین شکل ِ گردون به شمار می آید . از این رو این سبک با

چند بند شدن شعر و یا چند شاخه شدن مفهوم و بیانِ روایت و

طویل نویسی و اطناب توصیف و امثالهم مناسبتی ندارد .

در شرائط خاص گاه دو تصویر چنان نزدیک به هم و در انطباق و پیوستگی

با یکدیگر هستند که وجوددوتصویر خللی در پیوستگی و چرخش ایجاد

نمی کند بنابراین گاه می توان همانند یک جمله که از نهاد و گزاره یا

مسند و مسند الیه تشکیل می یابد ، از یک تصویرهمانند نهاد بهره

جست و تصویردوم گزارشی برنهاد باشد .

در هر صورت طویل سرائی تا بدانجا مجاز است که هنگام قرائت گردون

پس از شروع شعر تا زمانی که هنوز تأثیر مفهومی و تصویری یا حسیِ

ناشی از واژه یا جمله ی آغازین در ذهن خواننده وجود دارد شعر به انتها

برسد و پیوستگی ابتدا و انتها در ذهن خواننده برقرار شود .

6 ـ انسجام درونی

سروده ی گردون نیازمند انسجام درونی قدرتمندی در متن بویژه در انواع ِ

نسبتاً طویل آن است . متن هرچه طولانی تر باشد نیازمند انسجام و

کشش شاعرانه ی قوی تری برای ایجاد چرخش و حفظ پیوستگی تصویری

ومفهومی است .

7 ـ خلق و القاء یک حس شگفت (WOW)

خلق و القاء حس شگفتِ ناشی از ارائه ی یک رابطه ی خاص و شاعرانه

بین ابتدا و انتها ی گردون از طریق چرخش ایجاد شده که کاملاً همسو

و متناسب با کیفیت و قدرتِ " ضربه ی نهائی " خواهد بود .

با سپاس فراوان
فرزاد امین اجلاسی
3/3/1395