ابزار شعر...١

به نام یزدان
جمعه 20/1/1395
ساعت:13:20

در زبان فارسی سبک ها و قالب های مختلفی شعري وجود دارد ،معمولا برای هر کدام قوانینی وجود دارد که شاعر با قرار گرفتن در چارچوب ان میتواند اشعار قدرتمندتری بسراید در این بین اشعار بی وزن که چندیست جایگاه خوبی در میان شاعران پیدا کرده است قوانین ونکات مربوط به خودش را دارد اما در بسیاری از اشعاری که به ظاهر بی وزن هستند این نکات رعایت نمیشود
١_اولین نکته ای که میتوان از ان نام برد شروع و پایان مناسب برای شعر است ،این مشخصه نه تنها در این گونه سرودن که در تمام قالب های شعری اهمیت زیادی دارد به شعر((اشک)) از بهیار بیضایی بنگرید
همه ی طول راه را
بهانه های گریه
اذین کرده بودند
و غرور اما
گریبان گیرم بود

این ابتدای شعر است ولی درانتها شعر باز هم به گونه ای به پایان میرسد که مکمل بخش ابتدایی باشد
عمر بلوط سخره
در سر لجاجت با باد ها مقابل
بر باد میشود

پس از چند بند باز هم شعر مفهوم ابتدایی را تداعی میکند، به گونه ای غرور را عامل میداند همچون بند اول.

برای یک مثال بهترچند پله بالاتر بریم، شعر((سفر)) از استاد مرحوم احمد شاملو

خدای را
مسجد من کجاست ای ناخدای من؟
.
.
این ابتدای یکی از اشعار بلند استاد شاملوست ولی حتی بعد از چند صفحه سرودن شعر به گونه ای به پایان میرسد که مکمل بند ابتدایی شعر است، حتی از لحاظ تناسب میان کلمات.
مسجد من کجاست؟
بادست های عاشقت
ان جا
مرا مزاری بنا کن!
تناسب میان، کلمات یک دل بودن شعر در شروع و پایان، همه به گونه ی فوق العاده ای هر مخاطبی را عاشق این شعر میکند
٢_
نکته ی دوم همخوانی مثال ها و تشبیهات استفاده شده در شعر است
این بخش یکی از مهمترین ویژگی های یک شعر ناب است یا به عبارتی نشان دهنده قدرت تخیل شاعر در دنیای کلمات است ، استفاده از کلماتی که به لحاظ معنایی یا محتوایی به موضوع نزدیک ترند میتواند مثال ها و تشبیهات فوق العاده ای بسازد
ذکر بذر
تسبیح سرخ لبانت
و
فرکانس مواج
عفت چشمانت
ونیایش تطهیر
شفقت دستانت
و رکوع
خاضعانه ابروانت
وسجده
مستانه گیسوانت
...
این بخشی از شعر ((هو))از مرتضی حاجی اقاجانیست
تناسب میان کلمات را ببنید
ذکر بذر تسبیح سرخ لبانت
تشبیه سخن گفتن به بذر
تناسب بین بذر و سخن که هردو به جود اورنده و سازنده هستند بسیار زیباست بذر کاشته میشود و گیاه میروید ،سخن گفته میشود و بحث را میسازد ،بذر اگر خوب باشد و صحیح کاشته شود درختی تناور سال ها زنده خواهد بود و سخن اگر خوب باشد و درست ادا شود یک عمر خواهد ماند
در ادامه هم تناسب میان فرکانس و چشم،نیایش و دست،رکوع و ابرو،سجده و گیسو، تشبیهات فوق العاده ای ساخته است
باز هم چند پله بالاتر
بخشی از شعر ((ایدا در اینه )) یکی از معروف ترین اشعاراستاد مرحوم شاملو

چشمانت راز اتش است
وعشقت پیروزی ادمی ست
ان زمان که به جنگ تقدیر میشتابد
تناسب میان راز اتش و چشم های معشوق ،راز اتش گرما و نور ان است که باعث میشود هرکسی به طرف ان برود ،و این یک تعبیر فوق العاده برای چشم های معشوق است.
زمانی که فردی در جنگ پیروز میشود نشانی به عنوان نماد پیروزی می اورد و در جنگ تقدیر عشق نماد پیروزیست

ادامه دارد...