شعر نو

برای خرید تصحیح جدید مقالات شمس تبریزی اینجا را کلیک کنید. , ...ادامه مطلب

((برای خرید تصحیح جدید مقالات شمس تبریزی اینجا را کلیک کنید.)). حقیقت رابطۀ شمس و مولانا را در این کتاب پیدا کنید. طلوع شمس در قونیه، زندگی با تمام نیروی سرشار سازنده خود در گذر عادات و مألوفات هر روزینه خویش آرام می‌گذشت و مثل رودخانه‌یی که در بستری هموار جاری است بی‌هیجان و بی‌خروش راه می‌سپرد. کشمکش درونی مولانا هم در استمرار سنگین و ملال انگیز این زندگی هر روزینه محو می‌گشت. از اعماق درون مولانا صدای شاعری هیجان زده بر ضد فریاد مفتی و مدرسی موقر و سنگین برمی‌خاست و او در غوغای دل مشغولی‌های روزانه گوش خود را بر آن بسته بود. با تسلیم به مألوفات دریچۀ دل را بر روی واردات مرموز روحانی مسدود کرده بود و گذاشته بود قیل و قال مدرسه بر حیات درونی او حاکم بماند و او را به رغم کشمکش‌های وجدانی در چنگال سرد علم و درس و کتاب نگه دارد. نه سروری روحانی خاطرش را می‌شکفت، نه سرودی از جان برخاسته بر لبش می‌گذشت. نه دردی داشت نه عشقی، و با آنکه گه گاه مثل فقیهان دیگر در شعر و شاعری هم تفنن یا طبع آزمایی می‌کرد وجودش از شعله‌یی که آن شعرها را به طوفان آتش تبدیل کند خالی بود. مدرسه او را طلسم کرده بود و در حصار نفوذناپذیر آرزوهای مسکین رؤسای عوام به سختی در بند افکنده بود. وجودش مثل سایر رؤسای عوام معجون درهم جوشیده‌یی از تمناهای به سختی مهار شده و رویاهای به دشواری در بند کشیده بود اما برخلاف بسیاری از همگنان تقوایی و کاری داشت که حتی در موقع قدرت، می‌توانست طوفان این تمناها را در آرامشی روحانی فرو پوشاند و خلق را از طهارت و نزاهت واقعی خود مطمئن دارد. اما یک روز سرانجام این طلسم که مدرسه و لباس فقیهانه گرد وی به وجود آورده بود شکست و حیات درونی وی در دنبال یک دگرگونی ناگهانی از اتنگنای حفر, ...ادامه مطلب

اشعار و ابیات ناب میرزا محسن تأثیر تبریزی( قسمت سوم)دکتر رجب توحیدیاناستادیار و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سلماس1-با بصیرت غم از اقبال جهان بیش خوردشمع آن لحظه که روشن نبود گریان نیست2-راه یکرنگی اگر نیست چو لبها به میانآشنایی دو همجنس به هم چسبان نیست3-آب از سلسله ی موج مقید نشوددل اگر صاف بود تفرقه اش زندان نیستآب از سلسله ی موج مقید نشوددل اگر صاف شود تفرقه زندانش نیست4-کمی از رشته ی گلدسته ندارد «تأثیر»خویش را بسته به نیکان اگر از نیکان نیست5-اکسیر عشق گونه ی زر می دهد مراعاشق شدن به مذهب ما کیمیا گری است6-چشم تا باز است مردم را نصیب از خواب نیستراحت اهل نظر، چشم از جهان پوشیدن است7-نابرازی هاست لازم در بروز عیب خلقخلعت زیبنده عیب این و آن پوشیدن است8-سلطنت دادن به خار دشت غم تبخال رادر طریق عشق، پاپوش شهان پوشیدن است9-عشاق ز بس جان به ره عشق تو دارنددر راه تو هر سنگ نشان سنگ مزار است10-ظلمتی کآن راست لازم روشنی چون آب خضردر به روی خویشتن از مردمان پوشیدن است11-چنین که از پی دنیا کنند یاری همهمه محبت یاران عداوت آلود است12-ز منتی که لئیمان نهند در احساناگر کنند کرم، باز خست آلود است13-مانع ظلم ستم پیشه نگردد پیریخم شود گر قد خنجر به مثل شمشیر است14-مایل رتبت دنیا نشود مرد خردگل این بادیه خاری است که دامنگیر است15-در عشق پیشه ساز خموشی که عاقبتپروانه را امید ز بلبل رواتر استاز بلبل است مطلب پروانه بیشترخاموش عاشقی است که پر مدعاتر است16-دل را در الفت او بیش شد فغانبر سنگ شیشه ای که خورد پر صدا تر است17-افزون کند جدایی مردم کمال رابالد فزون چو نخل ز نخلی جدا تر است18-ز نقطه نقطه ی باران رحمت عامتبه هر چه می نگرم انتخاب کرده ی توست19-یکرنگی بی شبهه توقع نتوان داشتزین عالم پر شور که جز روز و شبی نیست20-کسی که شد سفر او به خویش گردیدنبه رنگ قبله نما حج کننده در وطن است21-به فکر خویش فتادم ز عیب جویی خصمکسی که دشمن من شد ز دوستان من است22-چون صبح هر سخنور کز صدق کامیاب استدیباچه ی بیاضش دیبای آفتاب است23- عیبم ز خاکساری سر دفتر هنرهاستهر موی چینی من شیرازه ی کتاب است24-می کشان باک ز دمسردی ناصح نکنندآتش باده اگر هست زمستان گرم است25-بزم را گرم کند صحبت روشن گهرانمحفل جسم به همصحبتی جان گرم است26-مرد کوته امل آلوده ی دنیا نشودمی خورد کی به زمین جامه اگر کو, ...ادامه مطلب

اشعار و ابیات ناب میرزا محسن تأثیر تبریزی( قسمت دوم)دکتر رجب توحیدیاناستادیار و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سلماس1-چو نخل از باد کی بیم شکستن سبزه می دارد؟ز خُردان بیشتر بیم خطر باشد بزرگان راکلیم کاشانی قبل از محسن تأثیر تبریزی این مضمون را بیان کرده است ، تأثیر تبریزی، تحت تأثیر مضمون شعر کلیم واقع شده است. کلیم کاشانی گوید:سربلندی هر کجا کمتر سلامت بیشترباد نتواند ستم بر سبزه ی نوخیز کرد2-سخن را چشم تحسین کاسه ی دریوزه می باشدمکن محتاج یارب! بر سخن فهمان سخندان را3-در پناه بردباری هست راحت بیشترسایه افزون است نخل سر به زیر افکنده را4-مرگ خود را صافدل پیوسته دارد در نظرحلقه ی ماتم ز انگشتر بود فیروزه را5-خاکساران سبکرو را ز دوزخ باک نیستآتش سوزان به صد دامن نسوزد سایه را6- رنج بینی را نمی بینی ز عینک بهر چشمپاس باید داشت«تأثیر» این چنین همسایه را7-به هر کجا نگری، شرم مانع رزق استدهند نعمت بسیار گاو جنگی را8-توان چو خامه به ما پی ز حرف ما بردنبه غیر راه سخن نیست راه خانه ی ما9-نمی بینم ز بس از هم نشینان صافی باطنگریزانم به رنگ موج دریا ز آشنایی ها10-به این معنی چو خضرم آب حیوان رهنما آمدکه از اهل هنر نیکو نباشد خودنمایی ها11-شود مشهور شاعر چون سخن تند و بلند افتدنبرد تیغ کوه قاف پای سیر عنقا را12-غم دنیا نصیب اهل وسعت بیش می گرددکه گیرد غار صحرا بیشتر دامان صحرا را13-پستیی نیست که میدان بلندی نکشدمنزل از چاه به تخت است مه کنعان را14-از کهن سال دگر فکر ترقی غلط استبر بلندی شدن آسان نبود پیران را15-پاک گوهر به رخ خلق نمی بندد درهیچ کس بسته ندیده است در آینه را16-دیده ی پاک ز دیدار نگردد محرومخیره خورشید نسازد نظر آینه راواعظ قزوینی از شعرای بنام سبک هندی- اصفهانی، قبل از تأثیر تبریزی این مضمون را به این شکل بیان کرده است:پاک بینی شیوه ی خود کن که فیض چشم پاکدر سرای خسروان آیینه را محرم کند17-یکی به شوخی انجم نگر که گرگ فلکچگونه کرده به قصد تو تیز دندان را18-که دیده سنگ ز خورشید، لعل چون گردد؟نهان ز خلق کند پاک گوهر احسان را19-ز شعر خویش سخنور تمتعی نبردچه حظ ز تربیت لعل، مهر تابان را؟20-راست کیشان جهان آسان به مطلب می رسندیک قدم تا منزل مقصود باشد تیر را21-نیکنامان بیشتر دارند کردار نکوخامه ی بهزاد بهتر می کشد تصویر را22-راستی ها مرد را آهن ربای الفت استب, ...ادامه مطلب

اشعار و ابیات ناب میرزا محسن تأثیر تبریزی(قسمت اول)دکتر رجب توحیدیان استادیار و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سلماسنام وی بنا به تصریح خود«محسن» بوده:یــــــارب اگر چه عاصیـــــم لیک به اسم «محسنم»عفـــــــو کــــــن از سر کــــرم بنده ی بینوای راو در شعر «تأثیر» تخلص می کرده است:به تــــــو صد گـــــــونه سخن گفتم و تأثیر نکردبه امیــــــدی کـــــــــــه تخلص شده «تأثیر» مراو در قصیده ای به مطلع:شبـــــــــی ز وضـــــــع جهان داشتم دلی افکارکــــــــه سوی عالم خوابـــــــــم دمی فتاد گذارانتخاب این تخلص را به صلاحدید«محمد خان وزیر سابق دیوان اعلی» دانسته است:تخلصــــــم چو تـــــو «تأثیر» کردی از سر لطفاز آن کـــــــلام مـــــــرا باشد از اثـــــــر آثارطبق روایت محمد علی تربیت در کتاب دانشمندان آذربایجان، نسب شاعر از جانب مادر به محمد حسین خطیبی تبریزی می رسد و از طرف پدر نیز نواده ابوالخان زرگر تبریزی است.آبا و اجداد شاعر در زمان شاه عباس اول از تبریز به اصفهان کوچ کرده و در محله ی عباس آباد اصفهان سکنی گزدیده اند. و شاعر در این شهر یعنی اصفهان متولد شده است. باوجود ولادت شاعر در اصفهان وی همواره خود را تبریزی دانسته و همچون استادش صائب، به آن بالیده است:به صحــــــت سخــــن خود دلیـــــل من «تأثیر»همیـــــــن بس است کـــــه از خاک پاک تبریزمزیــــــج در عشق چـــــــو من کس نتواند بستنمن ز تبریـــــــزم اگر خواجه نصیر از طوس استحاذق نبــــض سخــــــن در همه ی عالم نیستبجــــــز از«صائـــــــــب» و«تأثیر» که از تبریزندصائب تبریزی- استاد محسن تأثیر تبریزی- نیز به تبریزی بودن خود افتخار می کند:صائـــــــب از خـــــاک پاک تبریــــــــز استهست سعـــــــدی گــــــر از گــــــــل شیرازدر بهــــــــــار سرخرویی همچو جنت غوطه دادفکر رنگیــــــن تو صائـــــــب! خطه ی تبریز رااین علاقمندی شاعر به زادگاه پدرانش- تبریز- موجب آن نشده که زادگاه خود اصفهان را فراموش کند و درباره ی آن ناسپاسی بورزد، بلکه از این شهر نیز با دوستی و قدرانی به نام وطن یاد می کند:خاطـــــــر جمـــــع به امیـــــــد صفاهان دارمبسته گلدسته ام از رشتـــــــه ی حب الوطن استمـــــرا «تأثیـــر» خاطر در صفاهان جمع می گرددکنـــــم از رشتـــه ی حب الوطن شیرازه دیوان راولادت شاعر به روایت تذکره نویسان, ...ادامه مطلب